اثر تناوب ارقام مختلف گیاه تله تربچه روغنی (rhaphanus sativus) بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند (beta vulgaris) و کاهش شدت بیماری ریزومانیا

به منظور بررسی اثر تناوب ارقام مختلف گیاه تله تربچه روغنی (rhaphanus sativus oleifer) بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند رقم زرقان وکاهش شدت بیماری ریزومانیا، این تحقیق به صورت طرح مربع لاتین با پنج تکرار در زمین آلوده به عامل بیماری ریزومانیا به مدت سه سال (1388-1390) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان اجرا شد. در سال های 1388 و 1389 اقدام به کشت چهار رقم گیاه تله با تیمارهای پنجگانه: شاهد (بدون کاشت گیاه تله) ، گیاه تله رقم adagio ، گیاه تله رقم luna ، گیاه تله رقم colouel  و گیاه تله رقم accent گردید. سال های 1389 و 1390 محل کشت هر کدام از گیاهان تله به کشت چغندرقند رقم زرقان اختصاص یافت. پس از برداشت چغندرقند صفات کمی و کیفی و همچنین شدت آلودگی بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که با کشت ارقام مختلف گیاه تله در زمین آلوده به ریزومانیا هیچ کدام از صفات کیفی اندازه گیری شده در رقم زرقان اختلاف معنی دار آماری نداشتند، ولی بر اساس آزمون فریدمن شدت بیماری در کرت هایی که ارقام مختلف تربچه روغنی کشت شده بود اختلاف معنی دار آماری در سطح احتمال 5%  داشت به طوری که در کرت های که گیاه تله  luna و accent کشت شده بود میانگین نمره بیماری به ترتیب 85/1 و 5/2  بود که در مقایسه با دیگر تیمارها شدت آلودگی کمتری مشاهده شد. بیوماس تولید شده در ارقام  گیاه تله  accent و luna کمتر از دو رقم دیگر بود و تأثیرگذاری این دو بر کاهش بیماری مشهود بود به طوری که اثر ارقام گیاه تله کشت شده نسبت به حالت نکاشت (بدون کشت گیاه تله ) بر عملکرد ریشه و عملکرد شکر در رقم زرقان مشهود بود. در حالت نکاشت به شدت عملکرد ریشه و شکر کاهش داشت. در کرت شاهد که هیچ گیاه تله ای کشت نشده بود رقم زرقان کمترین عملکرد ریشه (65/36 تن در هکتار) و عملکرد شکر (28/6 تن در هکتار ) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج می توان اظهار داشت با دوره های تناوب بیش از دو سال در کنار استفاده از ارقام نسبتاً متحمل چغندرقند می توان از گیاهان تله تربچه روغنی به عنوان کاهش دهنده تکثیر ویروس و افزایش کمیت در گیاه چغندرقند استفاده نمود .